امامزاده های قم :

1-    امامزاده علی بن جعفر

ایشان از فرزندان امام جعفر صادق(ع) است که خدمت پنجم امام را درک کرده و حدود 120 سال عمرنمود . اهل قم از او که در کوفه بود خواهش می کننند به قم بیاید . ایشان سرانجام‌، قم می آیند . مقبره امامزاده علی بن جعفر مشهور به دربهشت بنای هشت وجهی با گنبد دو پوشش هرمی شکل متعلق به اوایل قرن هشتم است .امامزاده علی به جعفر در محدوده دروازه کاشان در جنب گلزار شهدای انقلاب و جنگ واقع است .

2-  امزاده سید سربخش :

به استناد کتیبه گچ بری بقعه ، این بنا به دستور « عیاث الدین امیرمحمد» از بزرگان خاندان علی صفی (فرمانروایان قرن هشتم) بنیاد شده و تزئینات گچ بری آن کار « علی بن محمد بن ابی شجاع» هنرمند بزرگ این دوره است . اسماعیل بن محمدبن جعفر صادق (ع) مردی از نوادگان امام صادق(ع) بوده است . این بقعه در خیابان آذر مقابل مجموعه چهل اختران قرار دارد.

3- چهل اختران ، امامزاده زید، موسی بن مبرقع:

این مکان قبور جمعی از سادات و امامزادگان است . علویانی که در این مکان به خاک سپرده شده اند یکی موسی بن مبرقع فرزند امام جواد(ع) است که وی در سال 256 هـ ق به قم آمد و تا زمان وفات (296هـ) در این مکان زندگی کرد . در کنار مزار وی قبر دو تن از فرزندانش « محمد و زینب» و نوادگان او قرار دارد . در این بقعه هیجده صورت قبر است .

شاه تهماسب صفوی در 953 هـ ق سقفی بلند بر این قبور بپا کرد و معماری این بنای کم نظیر توسط « سلطان علی قمی » صورت پذیرفته اشت . از بقاع مقدسه در چهل اختران امامزاده زید از اولاد امام سجاد(ع) است .

4-بقعه شاهزاد ناصر :

این بقعه در برابر مدخل مسجد امام حسن (ع) واقع است که سابقاً بقعه احمد بن اسحاق نامیده می شد . محدث قمی در منتهی الامال معتقد است که احمد ابن اسحاق موسوی در این بقعه مدفون است.

5-شاهزاده سیدعلی:

شاهزاده سید علی از نوادگان محمد حنفیه فرزند امام امیرالمومنین (ع) می باشد . این امامزاده بیش از سایر مشاهد مشرفه قم مورد توجه عموم و محل اعتکاف ارباب حاجات است . مردم به غلط شاه سید علی را فرزندحضرت ابوالفضل (ع) دانسته اند.بقعه و گنبد شاهزاده سیدعلی از بناهای « حاج محمد آقازاده» می باشد که از تجار بلند همت و خیر قم بوده است.

6-امامزاده سلطان محمد شریف:

مزار این بزرگوار در خیابان چهارمردان می باشد وی از جمله اجلا ومحدثین شیعه است که فضل و کیاست او زبانزدخاص و عام بوده است . نسب او به امام سجاد (ع) می رسد . او با امام محمد باقر(ع) از یک مادر بودند.

7-خاکفرج :

این بقعه متعلق به سلطان احمد(حارث بن احمد) از احفاد امام سجاد(ع) است که محل استجابت دعوات می باشد . نقل است که در جنب آن قبه کوچکی که « میان قبه خالی» می گویند محل سنگی است که حضرت ابراهیم (ع) به جهت حمل به کعبه برده و الان به « کعبه کوچک» مشهور است و در نزدیکی این بقعه مقبره « دختر شعیب پیامبر» مدفون است .

8-امامزاده شاه احمد قاسم :

احمدبن قاسم از نوادگان امام جعفر صادق(ع) است که در نزدیکی دروازه قلعه واقع است . بقعه از آثار خاندان علی صفی است. بقعه از آثار خاندان علی صفی است که گچ بری های رنگی زیبا و ارزشمند آن به تاریخ 780 هـ ق کار « علی بن محمدبن ابی شجاع» بنّای هنرمند برجسته قرن هشتم است .

9-امامزاده ابراهیم:

بقعه مورد نظر مدفن شاهزاده ابراهیم موسوی است که در جانب شرقی و تقریباً در نزدیکی صحن و سرای علی بن جعفر قرار دارد بقعه به گچ بری های جالب و دست نخورده مزین است که به سبک قرن هشتم و از ابنیه تاریخی و معتبر شهر به شمارمی رود . سلسله نسب ای امامزاده را گچ بری هایی که به خط ثلث نوشته شده به «احمد بن موسی معروف به شاهچراغ» می رسد.

10-علی بن بابویه :

مزار علی بن بابویه در نزدیکی آستانه مقدسه حصرت معصومه از آثار اوایل دوره قاجاریه است . بنا از درون چهارگوش با سقفی کوتاه با کتیبه ای گرداگرد آن از سوره فتح به سال 1339 هـ ق نوشته شده است .

او با فرزندش شیخ صدوق از اعاظم علمای شیعه بودند علی بن بابویه درقم زندگی می کرد و صاحب تالیفات ارزشمند بود .

11-امامزاده حمزه :

از بقاع متبرکه ای که در محلی به اسم شاه حمزه قرار دارد این بقعه بعد از روضه حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ محترم ترین زیارات قم است .

حمزه فرزند بی واسطه امام موسی کاظم (ع) است و با احمد بن موسی (شاهچراغ) از یک مادرند . مزار این امامزاده در خیابان آذر نزدیک میدان کهنه می باشد و مرکب از دو بقعه است : بارگاه شاه حمزه و مزار امامزاده احمد از نوادگان موسی بن جعفر(ع) می باشد.

12-امامزاده شاه احمد:

    در قم سه امامزاده به نام «احمد» مشهورند .1-امامزاده احمد در جوار شاه حمزه . 2- امامزاده احمد از نوادگان محمدبن حنفیه در بلوار 15 خرداد نرسیده به مزار شاه سید علی 3- امامزاده احمد در خیابان خاکفرج از نوادگان امام سجاد(ع) .

در شهر قم حدود 400 تن از اولادو انساب امامان دفن هستند که برخی از آنان به ثبت تاریخی رسیده اند . در ذیل به برخی ازآنان اشاره می کنیم:

1-      امامزاده اباصلت

2-      امامزاده شاه جعفر

3-      امامزاده شاه جعفر غریب

4-      امامزاده شاه جمال

5-      شاهزاده عبدالله

6-      چهارامامزاده

7-      بابامسافر

8-      شاه میرابواحمد

9-      شش امامزاده

10- اهل عل، سهل علی

11- طیب و طاهر

12- شاهزاده سلیمان

13- بی بی معصومه

14- امامزاده اسماعیل

15- زینت خاتون

16- امامزاده شهربانو

17- امامزاده عبدالله

18- شاهزاده قاسم

19- امامزاده فاضل

و...

 

از مجموع مقابر متبرکه، مساجد ، مدارس ، کاروانسراها ، قلعه ها ، میل ها ، آب انبارها و تپه ها ی باستانی 233 اثر شناسایی شده و 41 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.